Δέκα ταινίες για το φασισμό, το ρατσιμό και το ναζισμό

Ο μεγάλος δικτάτορας

«Ο μεγάλος δικτάτορας» (πρωτότυπος τίτλος: «The great dictator») είναι μια αμερικανική ταινία παραγωγής του 1940 με πρωταγωνιστή τον Τσάρλι Τσάπλιν.  Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου (1914-1918) ένας Εβραίος κουρέας (τον οποίο υποδύεται ο Τσάρλι Τσάπλιν) τραυματίζεται πολεμώντας για την πατρίδα του, την Τομανία, και μένει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στο νοσοκομείο. Όταν, μετά από είκοσι χρόνια, γίνεται εντελώς καλά και επιστρέφει σπίτι του πάρα πολλά έχουν αλλάξει. Την πατρίδα του κυβερνάει ένας δικτάτορας, ο Αντενόιντ Χίνκελ (το ρόλο υποδύεται Τσάρλι Τσάπλιν), ο οποίος ονειρεύεται να κατακτήσει τον κόσμο, ενώ έχει μεταβάλει την Τομανία σε μια χώρα βίας και αντισημιτισμού. Οι δύο άντρες, ο Εβραίος κουρέας και ο Αντενόιντ Χίνκελ, όμως μοιάζουν καταπληκτικά, σα δυο σταγόνες νερό. Όταν ο κουρέας προασπίζεται το κουρείο του από μια επίθεση γίνεται ήρωας για όσους προσπαθούν να παλέψουν ενάντια στο καθεστώς που ενσαρκώνει ο Αντενόιντ Χίνκελ. Αρχίζει μια σειρά παρεξηγήσεων, καθώς ο κουρέας προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την ομοιότητά του με τον Αντενόιντ Χίνκελ για να απονείμει δικαιοσύνη. Και προς στιγμή φαίνεται να τα καταφέρνει με την ομιλία του στο τέλος της ταινίας προς το λαό της Τομανίας.  

Σκηνοθεσία: Τσάρλι Τσάπλιν. Παίζουν: Τσάρλι Τσάπλιν, Πολέτ Γκοντάρ, Τζακ Όκι.

Δείτε παρακάτω δύο ενδεικτικά αποσπάσματα από την ταινία: 

Και η σκηνή του τέλους: 

Η λευκή κορδέλα

«Η λευκή κορδέλα» (πρωτότυπος τίτλος: «Das weisse Band. Eine deutsche Kindergeschichte») είναι μια γερμανόφωνη ταινία του Μίκαελ Χάινεκε παραγωγής του 2009. Στην ταινία παρακολουθούμε τη ζωή σε ένα χωριό στη βόρεια Γερμανία από τον Ιούλιο του 1913 μέχρι τον Αύγουστο του 1914. Την ιστορία διηγείται ένας ηλικιωμένος ράφτης, ο οποίος την περίοδο που προαναφέρθηκε υπηρετούσε ως δάσκαλος σε αυτό το χωριό, όπου και γνώρισε την αρραβωνιαστικιά του Εύα, η οποία εργαζόταν ως νταντά στον τοπικό ευγενή/βαρόνο.

Στην ταινία παρακολουθούμε διάφορα συμβάντα από αυτό το χωριό. Ανάμεσα στις άλλες την ιστορία του πουριτανού πάστορα που προσπαθεί να κάνει μαθήματα εκμάθησης της θρησκείας στα παιδιά του, ενσταλάζοντας σε αυτά την ενοχή για «φαινιμενικά» αθώες παραβάσεις, αφού τα αναγκάζει να φορούν λευκές κορδέλες για να θυμούνται την αγνότητα και την αθωότητα, από τις οποίες έχουν παραστρατήσει. Την ιστορία του χήρου γιατρού του χωριού, ο οποίος είναι ευγενικός μεν με τα παιδιά του χωριού, αλλά συμπεριφέρεται πολύ άσχημα και υποτιμητικά στην οικονόμο του και μαμή, ενώ συνάπτει σχέσεις και με την κόρη του. Την ιστορία του βαρόνου και μεγάλου γαιοκτήμονα της περιοχής, στα χωράφια του οποίου δουλεύουν οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού. Την ιστορία του δάσκαλου που ερωτεύεται την Εύα και προσπαθεί να την παντρευτεί. Παράλληλα, μια σειρά περίεργα συμβάντα δηλητηριάζουν το κλίμα στο χωριό: ένα σύρμα, δεμένο ανάμεσα σε δύο δέντρα, ρίχνει το γιατρό από το άλογό του, ο οποίος τραυματίζεται άσχημα. Η σύζυγος ενός αγρότη πεθαίνει στο πριονιστήριο του χωριού, όταν καταρρέει το σάπιο ξύλινο πάτωμα. Ο μικρός γιος του βαρόνου εξαφανίζεται, όταν όλοι στην περιοχή γιορτάζουν τη συγκομιδή, και βρίσκεται την άλλη μέρα κρεμασμένος ανάποδα, το παντελόνι κατεβασμένο και τους γλουτούς του να έχουν μαστιγωθεί. Ένας αχυρώνας καίγεται. Ένα αγόρι δέχεται επίθεση και μένει τυφλό.

Καθώς το χωριό βυθίζεται στην παρακμή και στο φόβο η μαία με το γιο της προσπαθούν να φτάσουν στην πόλη για να προσκομίσουν στην αστυνομία τις αποδείξεις που υποστηρίζουν ότι έχουν για όσα συμβαίνουν στο χωριό τους. Δε θα φτάσουν ποτέ. Ο δάσκαλος, που υποψιάζεται ότι στα παραπάνω συμβάντα τα παιδιά του πάστορα έχουν έναν αυξημένο ρόλο, τον επισκέπτεται αλλά αυτός αρνείται τα πάντα και κατηγορεί το δάσκαλο ως συκοφάντη. Δικαιοσύνη δεν αποδίδεται, τα γεγονότα δε διαλευκαίνονται, η τιμωρία για αυτά δεν επιβάλλεται από το θεσμό της δικαιοσύνης, καθώς η ταινία τελειώνει με την ανακοίνωση της κήρυξης του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Οι συνέπειες από ό,τι συνέβη όλο αυτό το διάστημα στο χωρίο θα ακολουθήσουν …

Σκηνοθεσία: Μίκαελ Χάινεκε. Παίζουν: Κρίστιαν Φρίντελ, Ούλριχ Τουκούρ, Μπούργκχαρντ Κλάουσνερ, Λεονί Μπενεχ.

Η ταινία βραβεύτηκε με το βραβείο καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ των Καννών του 2009. 

Δείτε παρακάτω το τρέιλερ της ταινίας: 

Το κύμα

«Το κύμα» (πρωτότυπος τίτλος: «Die Welle») είναι μια γερμανική ταινία του 2008. Το σενάριο βασίζεται σε ένα σχολικό πείραμα που έγινε το 1967 σε ένα λύκειο στο Πάλο Άλτο στην Καλιφόρνια. Ο σκηνοθέτης της ταινίας μεταφέρει τη δράση στη σημερινή Γερμανία: Ένας «προοδευτικός» καθηγητής, στα πλαίσια του μαθήματος της πολιτικής θεωρίας, ξεκινά με τους μαθητές και τις μαθήτριές του ένα παιχνίδι ρόλων με στόχο να τους διδάξει τους κινδύνους του ολοκληρωτισμού. Εκείνος αναλαμβάνει το ρόλο του ηγέτη και οι μαθητές και μαθήτριές του το ρόλο των οπαδών/ακόλουθών του. Επιβάλλονται αυστηροί κανόνες συμπεριφοράς, ομοιομορφία στο ντύσιμο, κοινός χαιρετισμός. Η διαδικασία αρχίζει να επιδρά στη συμπεριφορά των μαθητών και των μαθητριών και να τους παρασύρει διαμορφώνοντας τις στάσεις και τις αντιδράσεις τους. Σύντομα η κατάσταση θα βγει εκτός ελέγχου με δυσάρεστα αποτελέσματα …

Σκηνοθεσία: Ντένις Γκένσελ. Παίζουν: Φρέντερικ Λάου, Μαξ Ρίμελτ, Τζένιφερ Ούλριχ. 

Δείτε δύο τρέιλερ της ταινίας: 

Και την ταινία ολόκληρη, στα γερμανικά, χωρίς υπότιτλους

Ο Μισισιπής καίγεται

«Ο Μισισιπής καίγεται» (πρωτότυπος τίτλος: «Mississippi burning») είναι μια αμερικανική ταινία παραγωγής του 1988. Η ιστορία διαδραματίζεται στον αμερικάνικό νότο, στην πολιτεία του Μισισσιπή, το 1964. Τρεις ακτιβιστές του Κινήματος για τα Δικαιώματα των Μαύρων δολοφονούνται και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ στέλνει ένα επιτελείο του FBI με δύο αφοσιωμένους πράκτορες για να ανακαλύψουν τους δολοφόνους. Σκοπός της αποστολής τους είναι να διαπεράσουν τη σιωπή που καλύπτει ένα καθεστώς ρατσιστικής καταπίεσης και βίας ενάντια στους μαύρους, ώστε να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη οι δολοφόνοι. Στο μεταξύ η τοπική κοινωνία των λευκών τρομοκρατεί τους μαύρους για να μη μιλήσουν και πουν όσα γνωρίζουν, αλλά και όσους λευκούς θα είχαν αυτή τη διάθεση. Μάρτυρας κλειδί αποδεικνύεται η σύζυγος του τοπικού σερίφη, η οποία τελικά επιλέγει να συνεργαστεί με τους πράκτορες του FBI, συντελώντας αποφασιστικά στη διαλεύκανση των φόνων. Όχι όμως χωρίς τίμημα.

Σκηνοθεσία: Άλαν Πάρκερ. Παίζουν: Τζιν Χάκμαν, Γουίλιαμ Νταφόε, Φράνσις Μακ Ντόρμαντ, Μπραντ Ντούριφ.

Η ταινία έχει βραβευτεί με το βραβείο Όσκαρ Φωτογραφίας.

Δείτε παρακάτω το τρέιλερ της ταινίας και ένα απόσπασμα από αυτήν: 

 

Hair Spray

Η αμερικανική ταινία Hair Spray, παραγωγής 2007, είναι ριμέικ παλαιότερης ταινίας του αμερικανού σκηνοθέτη Τζόνι Γουότερς με τη Ντιβάιν. Η ταινία είναι μιούζικαλ και η δράση της τοποθετείται στη Βαλτιμόρη του 1962 και αφηγείται τις περιπέτειες της Τρέισι, μια ευτραφούς μαθήτριας, η οποία ονειρεύεται να εμφανιστεί στο τηλεοπτικό σόου του Κόρνι Κόλινς. Θα δει το όνειρό της να γίνεται πραγματικότητα, ξεσκεπάζοντας την παραγωγό του σόου, η οποία προωθεί την κόρη της, αλλά κυρίως θα προκαλέσει τεράστιο σάλο με τις απόψεις της για την ισότητα των λευκών και των μαύρων, σε μια εποχή που ακόμη οι δεύτεροι διεκδικούσαν μια ισότιμη θέση στην αμερικανική κοινωνία.

Σκηνοθεσία: Άνταμ Σάνκμαν. Παίζουν: Τζον Τραβόλτα, Νίκι Μπλόνσκι, Κρίστοφερ Γουόκεν, Μισέλ Φάιφερ, Κουίν Λατίφα. 

Παρακάτω μερικά αποσπάσματα από την ταινία: 

Σόφι Σολ – Οι τελευταίες μέρες

Η ταινία «Σόφι Σολ – Οι τελευταίες μέρες» (πρωτότυπος τίτλος: «Sophie Scholl: Die letzten Tage von Sophie Scholl» ) είναι γερμανικής παραγωγής του 2005. Η ταινία αφηγείται τη ζωή και τη δράση της Γερμανίδας Σόφι Σολ, φοιτήτριας Βιολογίας και Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και μέλος της αντιναζιστικής οργάνωσης «Λευκό Ρόδο». Το Φεβρουάριο του 1943 η Σόφι Σολ μαζί με τον αδελφό της Χανς και άλλα μέλη της οργάνωσής μοίρασαν προκηρύξεις με αντιναζιστικό περιεχόμενο στο χώρο του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Συνελήφθηκαν αμέσως από την Γκεστάπο και οδηγήθηκαν στην ανάκριση και στα βασανιστήρια, για να ομολογήσουν τους συνεργούς τους. Στη δίκη που ακολούθησε τα αδέλφια Σολ και ένα ακόμη μέλος της αντιναζιστικής αντιστασιακής οργάνωσης «Λευκό Ρόδο» καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν άμεσα.

Σκηνοθεσία: Μαρκ Ρόδεμουντ. Παίζουν: Γιούλια Γιεντς, Αλεξάντερ Χελντ, Φάμπιαν Χίνριχς.

Η ταινία τιμήθηκε με το βραβείο της Αργυρής Άρκτου καλύτερης ταινίας και γυναικείας ερμηνείας στο Φεστιβάλ του Βερολίνου. 

Δείτε παρακάτω την ταινία με ελληνικούς υπότιτλους: 

Η πτώση

«Η πτώση» (πρωτότυπος τίτλος: «Der Untergang») είναι μια γερμανική ταινία παραγωγής του 2004. Το σενάριο βασίζεται στο βιβλίο του Joachim Fest, Η πτώση. Ο Χίτλερ και το τέλος του Γ΄ Ράιχ και αφηγείται τις  τελευταίες ημέρες του Χίτλερ, τον Απρίλιο του 1945 στο καταφύγιό του στο Βερολίνο, την εμμονή του να συμπαρασύρει στην πτώση του και όλο το γερμανικό έθνος, τις μάχες για την κατάληψη του Βερολίνου από τα σοβιετικά στρατεύματα, το τέλος του Τρίτου Ράιχ.

Σκηνοθεσία: Όλιβερ Χισμπίγκελ. Παίζουν: Μπρούνο Γκαντζ, Τζούλιαν Κέλερ, Αλεξάντρα Μαρία Λάρα, Τόμας Κρέτσμαν. 

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας: 

 

Ακαδημία Πλάτωνος

Η ταινία «Ακαδημία Πλάτωνος» είναι ελληνικής παραγωγής του 2009. Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Σταύρου, ενός σαραντάρη ξενοφοβικού ιδιοκτήτη ψιλικατζίδικου στην περιοχή Ακαδημία Πλάτωνος. O Σταύρος περνά όλη του την ημέρα καθισμένος έξω από το μαγαζί του μαζί με τους φίλους του, σχολιάζοντας οποιονδήποτε περνά από μπροστά τους και, κυρίως, τους ξένους που κατοικούν στην περιοχή τους. Γρήγορα όμως η κατάσταση αυτή θα ανατραπεί. Γνωρίζοντας ελάχιστα για το πραγματικό παρελθόν του μία μέρα θα ανακαλύψει πως όχι μόνο έχει αδελφό, αλλά πως ο αδελφός του είναι Αλβανός. Οι φίλοι του ξαφνικά αρχίζουν να τον κοιτούν με μισό μάτι και ο ίδιος ο Σταύρος μοιάζει να μην είναι σίγουρος για τίποτα στη ζωή του.

Σκηνοθεσία: Φίλιππος Τσίτος. Παίζουν: Αντώνης Καφετζόπουλος, Αναστάσης Κοζντίνε, Τιτίκα Σαριγούλη, Γιώργος Σουξές, ΚώσταςΚορωναίος.

Δείτε παρακάτω το τρέιλερ της ταινίας: 

Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη

Η ταινία «Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη» (πρωτότυπος τίτλος: «Roma, Città Aperta») είναι μια ιταλική ταινία του Ρομπέρτο Ροσελίνι του1945. Η ταινία διαδραματίζεται στη Ρώμη, μετά την ανατροπή του Μουσολίνι και την κατάληψη της πόλης από τους Γερμανούς, το 1944. Ρώμη 1944. Οι Γερμανοί αναζητούν έναν Ιταλό, τον Τζόρτζιο Μανφρέντι, τον οποίο υποψιάζονται ότι είναι μέλος μιας ιταλικής αντιστασιακής οργάνωσης. Εκείνος ζητά βοήθεια από το φίλο του Φραντσέσκο, που πρόκειται να παντρευτεί τη χήρα Πίνα. Η Πίνα κι ο ιερέας Δον Πιέτρο Πελεγκρίνι προσπαθούν να βοηθήσουν τον Τζόρτζιο να φύγει από την πόλη το συντομότερο δυνατόν με νέα ταυτότητα. Παράλληλα η Πίνα ετοιμάζεται να παντρευτεί τον Φραντσέσκο την αμέσως επόμενη μέρα, όταν κάποιο πρόσωπο από το περιβάλλον του Τζόρτζιο δίνει πληροφορίες στους Γερμανούς βάζοντας σε κίνδυνο τις ζωές όλων.

Ο Ροσελίνι ξεκίνησε να το γυρίζει όταν οι Γερμανοί βρίσκονταν ακόμη στη Ρώμη, σε πραγματικές τοποθεσίες υπό τον συνεχή φόβο της κατάσχεσης και της σύλληψης. Αργότερα, όταν οι σύμμαχοι απελευθέρωσαν την Ιταλία, τα προβλήματα δεν σταμάτησαν. Ο Ροσελίνι μπόρεσε να πάρει άδεια για να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ (στην πραγματικότητα γύριζε σκηνές για την ταινία «Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη») και το μόνο διαθέσιμο φιλμ που μπορούσε να βρει ήταν χαμηλής ποιότητας, κατάλληλο μόνο για βουβές ταινίες. Παρά τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες όμως (ή ίσως εξαιτίας τους), το τελικό αποτέλεσμα όχι μόνο καταφέρνει να καταγράψει ένα κομμάτι της ιστορικής αλήθειας μέσα από τη μυθοπλασία του, αλλά αποτελεί κινηματογραφικό επίτευγμα. 

Σκηνοθεσία: Ρομπέρτο Ροσελίνι. Παίζουν: Άννα Μανιάνι, ΄Αλντο Φαμπρίτσι, Μαρτσέλο Φαλιέρο.

Δείτε παρακάτω την ταινία με αγγλικούς υπότιτλους: 

Τα παιδιά του σουίνγκ

 «Τα παιδιά του σουίνγκ» (πρωτότυπος τίτλος: «Swing Kids») είναι μια αμερικάνικη ταινία του Τόμας Κάρτερ παραγωγής του 2009. Η ταινία αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας εφήβων στη ναζιστική Γερμανία τα μέλη της οποίας αγαπούν την απαγορευμένη μουσική της τζαζ και το σουίνγκ από τις ΗΠΑ. Η μουσική, ο χορός και η διασκέδαση θα υποχωρήσουν καθώς εδραιώνεται ο ασφυκτικός κλοιός των ναζί. Τα μέλη της ομάδας θα υποχρεωθούν να γίνουν μέλη της χιτλερικής νεολαίας και ο καθένας ξεχωριστά να κάνει τις δικές του επιλογές προκειμένου να επιβιώσει.

Σκηνοθεσία: Τόμας Κάρτερ. Παίζουν: Ρόμπερτ Σον Λέονταρν, Κρίστιαν Μπέιλ, Μπάρμπαρα Χέρσεϊ, Φρανκ, Χάλεϊ. 

Δείτε παρακάτω τρέιλερ από την ταινία: